1. Η Διπλωματία των Πόλεων-Κώστας Μπακογιάννης, Δήμαρχος Αθηναίων

Πώς ο δήμος της Αθήνας,  όπως και κάθε δήμος, μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των σχέσεων με άλλες χώρες χτίζοντας γέφυρες, ήταν το αντικείμενο της παρέμβασης του Δημάρχου Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη που ανέδειξε την έννοια της διπλωματίας των πόλεων. Ενδεικτικά αναφέρθηκε  στο δίκτυο συνεργασίας στο οποίο συμμετέχει με τον δήμαρχο  Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, καθώς και στην συνεργασία με τον δήμο του Κιέβου. Όπως τόνισε, «Η σύγχρονη πόλη δεν είναι μόνο η γειτονιά μας, είναι και μία πύλη προς την παγκοσμιοποίηση».

2. Το ελληνικό παράδειγμα για οικονομική επιτυχία και γεωπολιτική σταθερότητα Άκης Σκέρτσος- Υπουργός Επικράτειας, Υπεύθυνος για τον Συντονισμό της Κυβερνητικής Πολιτικής 

Ο Υπουργός Επικράτειας, Άκης Σκέρτσος, αναφέρθηκε στο πώς η προβολή ισχύος μίας χώρας συνδέεται και με την οικονομική ισχύ. Η Ελλάδα δεν βρίσκεται ακόμα εκεί που θα έπρεπε σε επίπεδο σύγκλισης, τρέχει όμως με ταχύτερους ρυθμούς από την υπόλοιπη Ευρώπη. Για να χτίσει ανθεκτικότητα με ορίζοντα το 2030 η κυβέρνηση προσπαθεί να δημιουργήσει μία νέα κουλτούρα, προωθώντας σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση και την δικαιοσύνη, καθώς και σε δημόσιες επενδύσεις.

3. Η αναδιάταξη της Ευρωπαϊκής Ασφάλειας– Ο ρόλος του ΝΑΤΟ 

Mircea Geoană– Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας ΝΑΤΟ

Ο  κ. Mircea Geoană, μίλησε για το ρόλο του ΝΑΤΟ στην Ευρωπαϊκή Ασφάλεια και τη συμπληρωματικότητα με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Εξήγησε πώς το ΝΑΤΟ ήταν προετοιμασμένο για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και πως έχει σκοπό να συνεχίσει να  παρέχει βοήθεια όσο χρειαστεί. Ως προς την Ελλάδα, ο κ. Geoană μίλησε για το σημαντικό ρόλο που παίζει για τη σταθερότητα στη Μεσόγειο, μέσω της συμμετοχής της στις στρατιωτικές επιχειρήσεις και άλλες δραστηριότητες του οργανισμού.  Επίσης, αναφερόμενος στα Βαλκάνια, είπε ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να βοηθήσει την ευρωπαϊκή τους πορεία. 

4. Προοπτικές για την Μελλοντική Παγκόσμια Τάξη

Peter Altmaier– πρώην Υπουργός Οικονομίας και Ενέργειας της Γερμανίας-

Ο πόλεμος στην Ουκρανία ενδυνάμωσε το ΝΑΤΟ, τόνισε ο κ. Altmaier για να προσθέσει ότι η Ρωσία καταστρέφει τις ουκρανικές υποδομές επειδή έχει χάσει στο στρατιωτικό σκέλος του πολέμου. Υπογράμμισε τη σημασία του να διαφυλάξει η Ευρώπη την τεχνολογική και οικονομική της υπεροχή προκειμένου να μπορεί να προστατεύει τις αξίες της και αναφέρθηκε στην αδυναμία της Γαλλίας και της Γερμανίας να ηγηθούν όπως όφειλαν στην αντιμετώπιση της ουκρανικής κρίσης. Η Ευρώπη χρειάζεται αλληλεγγύη και συνεργασίες. Στο πλαίσιο αυτό, είπε ο κ. Altmaier,  η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει ενεργειακός κόμβος.

Δημήτρης Καιρίδης– Βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας και καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Πάντειου Πανεπιστημίου

Ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας και καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Δημήτρης Καιρίδης, απευθυνόμενος στον πρώην Υπουργό Οικονομίας και Ενέργειας της Γερμανίας, Peter Altmaier, και  με αφορμή την επίκλησή του για αλληλεγγύη στην Ευρώπη, τόνισε ότι η Ελλάδα, παρά τους ιστορικούς δεσμούς της με τη Ρωσία, έχει σταθεί πλήρως αλληλέγγυα στην Ουκρανία, ενώ δεν συνέβη το ίδιο με την Ευρώπη απέναντι στην Ελλάδα το 2016. Επίσης, αναφέρθηκε στην πολιτική ίσων αποστάσεων της Γερμανίας απέναντι στην Ελλάδα και την Τουρκία, καθώς και στο ότι πουλάει όπλα στον Ερντογάν την ώρα που η Ελλάδα έχει έναν εκκολαπτόμενο Πούτιν στα σύνορά της. 

5. Η Ευρώπη της Ασφάλειας– από την εποχή της αφέλειας στη γεωπολιτική αυτοπεποίθηση

Μαργαρίτης Σχοινάς– Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έβαλε την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια στην καρδιά της πολιτικής ατζέντας της ΕΕ καθώς η έννοια της ασφάλειας εκφεύγει από το παραδοσιακό πλαίσιο, υπογράμμισε ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Μαργαρίτης Σχοινάς. Με τις συνεχείς κρίσεις η Ε.Ε. γίνεται πιο ανθεκτική, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και σταδιακά μαθαίνει να χρησιμοποιεί καλύτερα τα εργαλεία της σε πεδία όπως η ενέργεια και το μεταναστευτικό. 

Υπάρχει ήπια μετάβαση, μικρών βημάτων,  σε όλους του τομείς της Ένωσης, αλλά ειδικά στον τομέα της ευρωπαϊκής άμυνας η μετάβαση είναι εντυπωσιακή, όπως για παράδειγμα η δημιουργία ευρωπαϊκής μονάδας ταχείας αντίδρασης.

6. Μαθήματα από τον πόλεμο στην Ουκρανία

Mikuláš Dzurinda – πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών Wilfried Martens και πρώην Πρωθυπουργός της Σλοβακίας

Η Ρωσία βρίσκεται κοντά στο να διαπράξει γενοκτονία, τόνισε ο Mikuláš Dzurinda και μίλησε για τα βασικά μαθήματα που πήραμε από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Καταρχήν, η δημοκρατία, με όλα της τα προβλήματα, είναι καλύτερη από την απολυταρχία. Επίσης, η ποιότητα ζωής μετράει βάσει της ασφάλειας και όχι των οικονομικών πόρων. Η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει στο τελευταίο στάδιο της ενοποίησής της, της «ομοσπονδοποίησής» της. Χρειάζεται να ενοποιηθούν οι αμυντικές δυνάμεις της, ώστε να δημιουργηθεί μια δύναμη  αντίστοιχη με το ΝΑΤΟ, ενώ παράλληλα να υπάρχει σεβασμός στην πολιτισμική διαφορετικότητα των χωρών.

Nicola de Santis– επικεφαλής Διεύθυνσης Δημόσιας Διπλωματίας ΝΑΤΟ

O Nicola de Santis τόνισε ότι η δημοκρατία δέχεται προκλήσεις από συστημικές αλλαγές. Εξήγησε πώς η Ρωσία, από στρατηγικός εταίρος, έγινε η υπ’αριθμόν 1 εχθρική χώρα στην Ευρώπη και πώς ο Πούτιν ξεκίνησε αυτή τη στροφή, από τη συνεργασία στη σύγκρουση, στο Συνέδριο Ασφάλειας του Μονάχου το 2007. Τα βασικά μαθήματα που πήραμε από την εισβολή είναι ότι πρέπει να υποστηρίξουμε τις αξίες μας και δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να διαχυθεί ο πόλεμος αλλού, ότι πρέπει να δείξουμε σε άλλες απολυταρχίες ότι δεν μπορούν να απειλούν την παγκόσμια τάξη, ότι πρέπει να μειώσουμε την εξάρτησή μας από αυταρχικές χώρες καθώς και ότι η Κίνα εντάσσεται στις συστημικές απειλές. Τέλος, κατέληξε, είναι σημαντικό να  έχουμε συνεργατική ασφάλεια με χώρες που έχουν συναντίληψη προκλήσεων και απειλών.

Brigadier Ben Barry – Senior Fellow, IISS, UK

Ο Ben Barry εστίασε στα στρατιωτικά μαθήματα που έχουμε πάρει από τον πόλεμο. Σημείωσε ότι η δημοκρατία δεν νίκησε σε μέρη όπως το Ιράκ και το Αφγανιστάν, καθώς και στη Συρία νίκησαν η Ρωσία και η Τουρκία, συνεπώς δεν μπορούμε να εφησυχάζουμε. Εξήγησε γιατί η Ρωσία δεν κερδίζει τον πόλεμο επί του εδάφους στην Ουκρανία και ότι πλέον οι πολεμικές επιχειρήσεις διεξάγονται στις πόλεις. Πρόκειται για ένα μεγάλο πόλεμο, όπως της Κορέας και του Αφγανιστάν στο παρελθόν, ο οποίος θα εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τις στρατιωτικές δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ.

Θάνος Ντόκος– Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας

Ο κ. Ντόκος μίλησε για τα δέκα μαθήματα που  πήραμε από τον πόλεμο στην Ουκρανία τονίζοντας  ότι αλλαγές συνόρων δεν επιτρέπονται. Τόνισε ότι πλέον έσπασε το ταμπού της πυρηνικής απειλής, ότι η Κίνα δεν αποτελεί κοινό εχθρό για όλη την Ευρώπη και ότι τα θεμέλια της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας έχουν καταρρεύσει. Επίσης, αναφέρθηκε στο ότι η Αμερική αποτελεί τον βασικότερο στρατηγικό σύμμαχο της Ευρώπης, αλλά πρέπει να μην αγνοούμε τους υποστηρικτές της θέσης «America First».

7. Η νέα γεωπολιτική της Ανατολικής Μεσογείου

Nabil Fahmy, πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου & επίτιμος πρύτανης του Αμερικανικού Πανεπιστημίου του Καΐρου

Ο κ. Fahmy είπε ότι η διεθνής ισορροπία δυνάμεων έχει μετατοπιστεί και ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί αντανάκλαση αυτού. Πρέπει να ξεφύγουμε από τις ισορροπίες δυνάμεων και να πάμε σε ισορροπία συμφερόντων. Το ΝΑΤΟ οφείλει εξετάσει γιατί δεν μπόρεσε να αποτρέψει τη Ρωσία από το να εισβάλει στην Ουκρανία. Ως προς την ανατολική Μεσόγειο εξήγησε ότι αποτελεί μία ευκαιρία όπου μπορούν να κερδίσουν – ή να χάσουν-  όλοι, όπως για παράδειγμα με το να γίνει διάδρομος υδρογονανθράκων για την Ευρώπη. Δεδομένου ότι στην περιοχή υπάρχουν πολλά θέματα, ιδίως συνοριακά, που πρέπει να επιλυθούν, πρέπει να ξεκινήσουμε με μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης για να μπορεί στη συνέχεια να γίνει ουσιαστικός διάλογος. Η Αίγυπτος, είπε ο κ. Fahmy, προβλέπει πάντα, οι συμφωνίες που συνάπτει, να μπορούν επεκταθούν ώστε να μην απαγορεύουν σε καμία χώρα, όπως η Τουρκία, να συνεργαστεί μαζί τους σε δεύτερο χρόνο, εφόσον το επιθυμεί. 

Γιάννης Μπουρνούς, Βουλευτής & αναπληρωτής τομεάρχης Εξωτερικών για τις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις, ΣΥΡΙΖΑ

Ο κ. Μπουρνούς υπογράμμισε ότι η περιοχή αποτέλεσε θέατρο συγκρούσεων και στο παρελθόν, ωστόσο η ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων  θα οδηγήσει σε περαιτέρω διαμάχες. Επίσης, εξήγησε ότι στροφή της Ε.Ε. προς στρατηγική αυτονομία θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη εμπλοκή στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και τόνισε την ανάγκη για μία πιο ανθρώπινη, συλλογική και δίκαιη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών.

Efraim Inbar – Πρόεδρος του Ινστιτούτου Στρατηγικής και Ασφάλειας της Ιερουσαλήμ

Ο κ. Inbar εξήγησε ότι με τη διαμάχη Ανατολής-Δύσης στην Ουκρανία η Μεσόγειος αποκτάει μεγαλύτερη σημασία. Η νέα συμμαχία μεταξύ του Ισραήλ, της Ινδίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Αμερικής προσφέρει μία εναλλακτική στην πρωτοβουλία “Belt and Road” της Κίνας και φέρνει το Ισραήλ στο επίκεντρο. Ακόμη δεν είναι ξεκάθαρο πώς θα επηρεάσει την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων η συμμαχία της Ρωσίας, του Ιράν και της Κίνας. Συνεπώς είναι πολύ σημαντική η συνεργασία μεταξύ της Ελλάδας- Ισραήλ- Κύπρου και πρέπει σε αυτή να προστεθεί και η Αίγυπτος. Τέλος ο κ. Ιnbar τόνισε ότι όλες οι χώρες πρέπει να έχουν ρεαλιστική πολιτική, να έχουν στρατιωτική δύναμη και να μπορούν να στηρίζονται στον εαυτό τους.

Mustafa Aydin, Πρόεδρος του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων της Τουρκίας & καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο Καντίρ Χας της Κωνσταντινούπολης

Ο κ. Aydin εξήγησε ότι η σημασία της ανατολικής Μεσογείου έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και ότι πλέον, λόγω της ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας, ενώνεται με τη Μαύρη Θάλασσα. Παράλληλα, η συνοχή των χωρών του ΝΑΤΟ στην περιοχή βαίνει μειούμενη. Στην περιοχή έχουν γίνει νέες συμμαχίες, όχι μόνο σε ενεργειακό επίπεδο. Οι διμερείς διαφωνίες που υπήρχαν στο Αιγαίο πλέον έχουν επεκταθεί και στη Μεσόγειο και αυτό είναι επικίνδυνο. Εξήγησε ότι οι διαφωνίες μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου είναι πέραν από τα ενεργειακά θέματα και ότι κυριαρχεί το προσωπικό στοιχείο, καθώς και το πώς αντιλαμβάνονται τη σχέση τους με τη Λιβύη και τη Συρία. Ο κ. Aydin είπε ότι για την Τουρκία τα ενεργειακά είναι σημαντικά, το Αιγαίο είναι θέμα κυριαρχίας, η Συρία όμως αποτελεί θέμα επιβίωσης, αγγίζει τους Τούρκους. Ως προς τις σχέσεις Ελλάδας- Τουρκίας θεωρεί ότι έχουν οξυνθεί λόγω του ότι το 2023 είναι χρονιά εκλογών και στις δύο χώρες και ότι θα ομαλοποιηθούν μετά. Έκλεισε την ομιλία του προτείνοντας τη δημιουργία πρωτοβουλίας οικονομικής συνεργασίας της ανατολικής Μεσογείου.

Μάνος Καραγιάννης- Reader in International Security στο Τμήμα Αμυντικών Σπουδών του King’s College London

Ο κ. Καραγιάννης εισήγαγε στη συζήτηση το θέμα της γεωκουλτούρας, δηλαδή του πολιτισμού και της θρησκείας στην περιοχή και πώς μπορεί να συμβάλει θετικά. Εξήγησε ότι η περιοχή έχει πολλά διαλυμένα κράτη, υπάρχει συνεχιζόμενη στρατιωτικοποίηση και η  θρησκεία έχει εργαλειοποιηθεί. Προτείνε να χρησιμοποιήσουμε τον θρησκευτικό παράγοντα για να βρούμε τι μας ενώνει. Αυτό τον ρόλο θα μπορούσε να παίξουν πολλές χώρες, όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Ελλάδα ή η Κύπρος. Πρέπει να κοιτάξουμε το μέλλον, τόνισε, όπου ο μεγαλύτερος εχθρός μας είναι η κλιματική κρίση. Σε 30 χρόνια, όταν η περιοχή μας δεν θα είναι κατοικήσιμη, τα σημερινά μας προβλήματα θα φαίνονται ασήμαντα.