- ΙΝΩ ΑΦΕΝΤΟΥΛΗ
- ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ
Η περίοδος των εννέα μηνών μέχρι τις τουρκικές εκλογές του 2023 θα είναι μια περίοδος ενός δύσκολου τοκετού για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις με άμεσο αντίκτυπο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις όπως ήδη διαφαίνεται από την επιθετική ρητορική της τουρκικής ηγεσίας έναντι της ελληνικής κυβέρνησης την οποία θεωρεί εκπρόσωπο των αμερικανικών στρατηγικών συμφερόντων στην περιοχή. Και ορθώς: η αμερικανική διοίκηση τόσο η προηγούμενη όσο και η σημερινή έκαναν μία επιλογή αναλύοντας τις θέσεις της Τουρκίας τα τελευταία τουλάχιστον πέντε χρόνια που αναπτύσσεται η προνομιακή της σχέση με τη Μόσχα. Η Άγκυρα δεν παρέχει τις εγγυήσεις ενός συνεπούς συμμάχου. Επομένως, λόγω του ειδικού βάρους της περιοχής μας για τα συμφέροντα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ η Ελλάδα θα έπρεπε να αναδειχθεί σε προνομιακό εταίρο. Η επιλογή αυτή υπαγορεύθηκε επίσης από την αλλαγή των γεωπολιτικών δεδομένων. Η Ρωσία είναι πλέον μια εχθρική χώρα για τη Δύση, η Μαύρη Θάλασσα έχει στρατηγική σημασία για τη διεθνή ναυσιπλοΐα και η Κίνα αναδεικνύεται σε βασικό αντίπαλο των ΗΠΑ με όχημα την δημιουργία των δικτύων που διασχίζουν την Κεντρική Ασία και τον Καύκασο για να φτάσουν στη Μεσόγειο.
Η προσέγγιση με τις ΗΠΑ έγινε με συναίνεση των ελληνικών κυβερνήσεων. Τόσο η προηγούμενη όσο και η σημερινή με αίσθημα εθνικής ευθύνης απάντησαν θετικά σε αυτή την πρόκληση αναπτύσσοντας το στρατηγικό διάλογο και την αμυντική συνεργασία. Θα οδηγήσει αυτή η αναβαθμισμένη σχέση σε σύγκρουση με την Τουρκία; Στο ερώτημα αυτό δεν υπάρχει ασφαλής απάντηση αλλά υπάρχει η βεβαιότητα ότι οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν τη σύγκρουση. Αντιθέτως, όπως είχαμε τη δυνατότητα να διαπιστώσουμε σε σειρά επαφών την προηγούμενη εβδομάδα στην Ουάσιγκτον, οι ΗΠΑ θα επιθυμούσαν εκτόνωση της κατάστασης ώστε να μην προστεθεί μια ακόμη εστία αστάθειας στη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ και την ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Το μήνυμα αυτό είναι σαφές και προς τις δύο πλευρές και είναι πιθανό τους επόμενους μήνες να λάβει και τη μορφή μιας έμπρακτης χειρονομίας προς την Άγκυρα.
Θα πρέπει αυτό να μας ανησυχεί; Κατά τη γνώμη μας όχι. Η Ελλάδα πρέπει να επιδιώκει την εκτόνωση και τη συνεννόηση με την Τουρκία. Η λογική μηδενικού αθροίσματος δεν εξυπηρετεί τα ελληνικά συμφέροντα. Η Τουρκία είναι χώρα της περιοχής με ρόλο στα περιφερειακά δρώμενα και δεν ωφελεί την Ελλάδα να στριμωχτεί στη γωνία ούτε να αλλάξει στρατόπεδο.
Ασφαλώς, ο υβριδικός πόλεμος που αναπτύσσεται από την γείτονα δεν δημιουργεί προϋποθέσεις για διάλογο. Αλλά το κλίμα μπορεί να αλλάξει. Η χώρα μας βρίσκεται σε θέση σχετικής ισχύος και πρέπει να διαπραγματευθεί αξιοποιώντας την. Δεν θα είναι εύκολη η διαπραγμάτευση αλλά υπάρχουν παραδείγματα που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν. Το Ισραήλ προχώρησε σε προσέγγιση με την Τουρκία και είναι σαφές ότι θα επιθυμούσε έναν πολυμερή διάλογο για τα ενεργειακά. Ηδη έκανε μια ακόμη εντυπωσιακή κίνηση με τη συμφωνία με το Λίβανο. Η πιθανότητα κατασκευής αγωγών που θα συμπεριλαμβάνουν ενδεχομένως την Τουρκία θα πρέπει να μας προβληματίσει. Και πολύ περισσότερο θα πρέπει να προβληματίσει την κυπριακή πλευρά προς πιο εποικοδομητικές θέσεις μετά τις προεδρικές εκλογές.