- ΙΝΩ ΑΦΕΝΤΟΥΛΗ
- ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ
Είναι τραγικές οι εικόνες που παρακολουθούμε στο Αιγαίο. Δεν είναι καινούργιες αλλά τι μεγαλύτερο πλήγμα για τις αξίες μας από την επανάληψη τους; Το μεταναστευτικό είναι ένα πρόβλημα για το οποίο κανείς δεν μιλάει επί της ουσίας όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά ούτε στην Ευρώπη. Ο Βέλγος πρωθυπουργός Alexander De Croo ήταν αφοπλιστικά ειλικρινής όταν δήλωνε πριν μερικές μέρες στο POLITICO ότι “αντιμετωπίζουμε μια νέα προσφυγική κρίση αλλά δεν της δίνουμε την απαραίτητη προσοχή καθώς ταυτόχρονα εξελίσσονται άλλες δυό-τρεις κρίσεις”.
Οι ειδικοί μιλούν για αντίστοιχου μεγέθους πρόβλημα με το 2015 καθώς η κρίση στην Ουκρανία στην οποία επικεντρώνεται η προσοχή των Ευρωπαίων δεν έβαλε τέλος σε εξίσου σοβαρά προβλήματα στη Μέση Ανατολή ή το Αφγανιστάν. Τίποτε δεν έχει λυθεί σε μια περιοχή πολύ μεγάλης έκτασης και ούτε αυτό προβλέπεται να γίνει σε σύντομο διάστημα. Η Ευρώπη, μαζί και η Ελλάδα, δεν θέλουν να δουν το πρόβλημα γιατί δεν έχουν απαντήσεις να δώσουν.
Στο μεταναστευτικό και το προσφυγικό που είναι δύο διαφορετικής τάξης ζητήματα που απλώς συναντώνται στην πρακτική τους αντιμετώπιση, οι απαντήσεις δεν μπορούν να είναι εθνικές. Παρόλα αυτά καμμία κοινή ευρωπαϊκή πολιτική δεν προβλέπεται να υιοθετηθεί καθώς ήδη από το 2015 η ΕΕ υπέκυψε στη βούληση των πιο αντί-ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, της Πολωνίας και της Ουγγαρίας. Έκτοτε, οι κυβερνήσεις πράττουν κατά βούληση και σε συνάρτηση με την εκλογική συγκυρία και τα ποσοστά των κομμάτων της ακροδεξιάς. Αυτό έχει ως συνέπεια τη ριζοσπαστικοποίηση και από τις δύο πλευρές: το μεταναστευτικό γίνεται αντικείμενο έκφρασης ακραίων πολιτικών στις χώρες-μέλη της ΕΕ και τα θύματα αυτής της πολιτικής με τη σειρά τους ριζοσπαστικοποιούνται. Αυτή είναι η πραγματικότητα και απλώς εθελοτυφλούν όσοι δεν θέλουν να τη δουν.
Το Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) διοργάνωσε πρόσφατα μια σχετική συζήτηση όπου παρά την ποιότητα των παρεμβάσεων διαπιστώσαμε και πάλι το αδιέξοδο της ευρωπαϊκής προσέγγισης στο πρόβλημα. Είναι νομοτελειακό; Κατά τη γνώμη μας όχι αλλά θα χρειαστεί πολύ τόλμη για την αντιμετώπιση του με ρεαλιστικούς όρους.
Ας μείνουμε όμως στην Ελλάδα. Η χώρα μας απλώς δεν έχει πολιτική ενσωμάτωσης γιατί επικρατεί η αντίληψη του κινδύνου αλλοίωσης του πληθυσμού παρά το δημογραφικό πρόβλημα. Δεν θα ήταν άραγε πλούτος για μια χώρα με την παράδοση και την ιστορία μας να καταφέρει να διαπαιδαγωγήσει ένα μέρος των ανθρώπων που την επιλέγουν ή βρίσκουν καταφύγιο στον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής; Ποια είναι η εναλλακτική; Η περιθωριοποίηση και τελικά η ριζοσπαστικοποίηση ενός μέρους των μεταναστών.
Σχετική συζήτηση στην ελληνική δημόσια σφαίρα μέχρι σήμερα δεν υπάρχει και είναι μάλλον απίθανο να ξεκινήσει σε προεκλογική περίοδο. Η εκλογικά “ωφέλιμη” συζήτηση που αναπτύσσεται, και θα ενταθεί πριν τις εκλογές υποθέτουμε, επικεντρώνεται στην αποτελεσματικότητα της φύλαξης των συνόρων. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμμία σχέση ανάμεσα στην προστασία της επικράτειας που είναι καθήκον της πολιτείας και στην ανάπτυξη πολιτικών ενσωμάτωσης πληθυσμών που ούτως ή άλλως σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις θα συνεχίσουν να έρχονται στη χώρα. Και ανάμεσα σ’ αυτούς θα είναι πολλοί και πολλές που αν τους δοθεί η ευκαιρία θα γίνουν πολύ καλοί Έλληνες και Ελληνίδες. Ουτοπικό;