Η παράδοση το θέλει και θα την ακολουθήσουμε: θα αποτολμήσουμε κάποιες προβλέψεις για το 2023.

Η παράδοση το θέλει και θα την ακολουθήσουμε: θα αποτολμήσουμε κάποιες προβλέψεις για το 2023. Και ευθύς εξαρχής δηλώνουμε ότι δεν θα είναι αισιόδοξες. Το 2022 συνέβη μια μέγιστη αλλαγή στις διεθνείς σχέσεις. Με ευθύνη ενός μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, της Ρωσίας, ξεκίνησε ένας επεκτατικός πόλεμος στην καρδιά της Ευρώπης, ανατρέποντας το μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο status quo και κυρίως τα σύνορα που διαμορφώθηκαν με τη συναίνεση των μεγάλων δυνάμεων. Τα σύνορα δεν αμφισβητήθηκαν ούτε με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 ούτε με τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας αργότερα. Αμφισβητούνται σήμερα από ένα μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας που θεωρητικώς είναι επιφορτισμένο με τη διαφύλαξη αυτού του status quo.

Ανεξαρτήτως της έκβασης του πολέμου, το προηγούμενο έχει δημιουργηθεί στη διεθνή πραγματικότητα και θα ήταν αφέλεια να πιστεύουμε ότι δεν θα επαναληφθεί. Έχουμε μπει σε εποχή αναθεωρητισμού. Στο παρελθόν αντίστοιχες εποχές οδήγησαν σε φρικαλεότητες. Γιατί συνέβη αυτό; Συνέβη διότι μια δύναμη, εν προκειμένω η Ρωσία, δεν ήταν ικανοποιημένη από τις ρυθμίσεις που ακολούθησαν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης παρότι τις αποδέχτηκε με δεσμευτικές διεθνείς συνθήκες. Η δυσαρέσκεια υπέβοσκε για τρεις δεκαετίες, η Ρωσία γινόταν όλο και πιο απρόβλεπτη ως διεθνής παράγων και σε ένα απονενοημένο end game ο ηγέτης της αποφασίζει την εισβολή στην Ουκρανία στις αρχές του 2022.

Ο πόλεμος μπορεί να λήξει σε βάρος της Ρωσίας αλλά δεν θα οδηγήσει σε ταπεινωτική της ήττα κατά τα φαινόμενα. Αν δεν επιστραφεί το έδαφος που έχει κατακτηθεί παράνομα, η ανατροπή του status quo που προαναφέραμε θα έχει εδραιωθεί. Οι συνέπειες για την υπόλοιπη Ευρώπη μπορεί να μην είναι άμεσες με την έννοια ότι η εδαφική ακεραιότητα χωρών-μελών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ δεν θα απειληθεί αλλά το προηγούμενο υπάρχει και δεν θα πρέπει να μας ικανοποιεί το γεγονός ότι μόνο μια τόσο μικρή γεωγραφική επικράτεια, αυτή δηλαδή των ευρωπαϊκών μελών του ΝΑΤΟ δεν απειλείται. Το απαισιόδοξο συμπέρασμα είναι ότι οι θεσμοί που δημιουργήθηκαν για την προστασία των χωρών αυτών δεν είναι ικανοί να αποτρέψουν μια μείζονα σύγκρουση μια ίντσα πέραν των συνόρων τους. Δεν είναι δηλαδή ικανοί να σταματήσουν μια επιθετική δύναμη να δρα πολύ κοντά στην επικράτεια που είναι επιφορτισμένοι να προστατεύουν με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα πολύ σοβαρό κενό ασφαλείας που μόνο η ύπαρξη πυρηνικών και η απειλή της χρήσης τους μπορεί να καλύψει. Με άλλα λόγια μιλάμε για ισορροπία τρόμου.

Έχει για το λόγο αυτό πολύ μεγάλη σημασία για την ευρωπαϊκή ασφάλεια η έκβαση του πολέμου. Η Ουκρανία πολεμάει για την Ευρώπη και τη Δύση γενικότερα, να μην το ξεχνάμε. Το τέλος του πολέμου δεν πρέπει να τη βρει γονατισμένη γιατί είναι η ασπίδα προστασίας των ευρωπαϊκών μελών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Και η τελευταία πρέπει να φανεί γενναιόδωρη απέναντι της και να της προσφέρει μια θέση στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Αλλά το τέλος του πολέμου θα υπαγορεύσει και το είδος των σχέσεων της Ευρώπης με τη Ρωσία καθώς η γεωγραφία δεν αλλάζει. Και για την ισόρροπη σχέση μαζί της η ηγεσία που επέβαλε αυτό τον πόλεμο πρέπει να ηττηθεί.