- Έμιλι Χόλαντ
- ΠΗΓΗ: kathimerini.gr
Στο περιθώριο του συνεδρίου του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου, η Εμιλι Χόλαντ, επίκουρη καθηγήτρια στη Ναυτική Ακαδημία Πολέμου των ΗΠΑ, μίλησε στην «Κ» και ανέλυσε την ενεργειακή διάσταση του πολέμου στην Ουκρανία και τον ενεργειακό ρόλο-κόμβο των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου.
– Γιατί ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη δεν κατάφεραν να σπάσουν την εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο;
– Eνας από τους κύριους λόγους είναι ότι υπήρχαν άνθρωποι μέσα σε αυτές τις χώρες που επωφελούνταν από αυτή την εξάρτηση. Υπήρχε διαφθορά σε διάφορα επίπεδα της αλυσίδας. Ετσι σε ορισμένα μέρη, όπως η Γερμανία, η διαφθορά ήταν κατά κάποιον τρόπο ενσωματωμένη στο πολιτικό σύστημα. Οπότε υπήρχαν πολύ ισχυρές επιχειρήσεις κοινής ωφελείας που υποστήριζαν ορισμένα γερμανικά πολιτικά κόμματα, τα οποία έβγαζαν πολλά χρήματα επειδή είχαν αυτή τη συμφωνία για φθηνό φυσικό αέριο από τη Ρωσία, το οποίο αργότερα μπορούσαν να το πουλήσουν στην παραγωγική τους βάση. Η Γερμανία έχτισε τη μεταποιητική της βάση και βασικά το γερμανικό οικονομικό σύστημα βασισμένη στο ότι μπορούσε να προγραμματίσει τις τιμές του φυσικού αερίου για δέκα χρόνια στα επιχειρηματικά της μοντέλα. Σε άλλα μέρη, όπως στη Βουλγαρία, ακόμη και στην Ουκρανία πριν από την εισβολή, υπήρχαν άνθρωποι που κυριολεκτικά έβγαζαν πολλά χρήματα με το να λειτουργούν ως μεσάζοντες στο φυσικό αέριο ή απλά με το να συνεργάζονται με τους διανομείς για να παίρνουν μερίδιο.
– Πώς η αγορά LNG μείωσε τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης;
– Το LNG έσωσε την κατάσταση για πολλές χώρες, επειδή επέτρεψε την ευελιξία στον εφοδιασμό με φυσικό αέριο, καθώς η Ε.Ε. απομακρυνόταν από το ρωσικό αέριο των αγωγών. Το LNG, φυσικά, δεν αποτελεί απάντηση σε όλα. Είναι πιο ακριβό και πιο δύσκολα διαχειρίσιμο επειδή πρέπει να το μεταφέρετε από μια χώρα υγροποιημένο σε έναν τερματικό σταθμό, να το επαναεριοποιήσετε και να το μεταφέρετε ξανά. Επομένως, χρειάζεστε υποδομές. Πρέπει να κατασκευάσετε τερματικούς σταθμούς επαναεριοποίησης, πλωτούς τερματικούς σταθμούς και αυτή η διαδικασία προσαρμογής συμβαίνει σε πολλά μέρη τώρα. Αυτές οι δυσκολίες οδηγούν τα αποκλεισμένα από την ξηρά κράτη να έχουν μικρότερες δυνατότητες παραλαβής LNG. Επομένως, το LNG δεν λύνει όλα τα προβλήματα.
– Πόσο πιθανόν είναι μικρότερες χώρες, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, να γίνουν ενεργειακοί παίκτες;
– Η ενεργειακή βιομηχανία και οι παγκόσμιες ενεργειακές ροές έχουν μετασχηματιστεί τόσο ριζικά τα τελευταία χρόνια, που θα δείτε να αναδύονται νέοι παίκτες και αυτό θα αλλάξει πραγματικά πολλές δυναμικές. Τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Aνατολικής Mεσογείου είναι ένα πραγματικά τεράστιο εύρημα, όχι μόνο για τον κόσμο της ενέργειας αλλά και για τη γεωπολιτική και αυτές οι συμφωνίες μπορούν να προωθήσουν τον υλισμό στις διεθνείς σχέσεις. Σίγουρα η Ελλάδα και τα άλλα μέρη της Ανατολικής Μεσογείου μπορούν να γίνουν σημαντικοί παίκτες στις παγκόσμιες ενεργειακές ροές. Για τα επόμενα 5-10 χρόνια θα βρισκόμαστε σε μια αρκετά σφιχτή παγκόσμια αγορά ενέργειας και έτσι οι τιμές θα είναι αυξημένες. Οπότε, πρέπει να συνεχίσουμε να επενδύουμε στους υδρογονάνθρακες προκειμένου να φθάσουμε σε ένα μέλλον καθαρής ενέργειας. Αυτές οι συνθήκες δίνουν χώρο σε μικρότερους παίκτες να έχουν σημαντική φωνή. Και ιδιαίτερα τώρα που η ενεργειακή σχέση Ρωσίας και Ευρώπης έχει πραγματικά διαρραγεί.
– Πώς θα διαμορφωθεί το στρατηγικό ενεργειακό δόγμα μετά τον πόλεμο;
– Τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη παρουσίασε τη στρατηγική που ονομάζεται REPowerEU, η οποία είναι ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο, ώστε να μειωθούν εντελώς οι ρωσικές ενεργειακές προμήθειες και στη συνέχεια να προχωρήσουμε πολύ γρήγορα στη μετάβαση προς την καθαρή ενέργεια. Εχει γίνει σαφές ότι περνάμε σε μια νέα εποχή στρατηγικής αυτονομίας, όπου οι χώρες ανησυχούν περισσότερο για τους κινδύνους της αλληλεξάρτησης, ιδίως στον τομέα της ενέργειας. Αυτό για την Ευρώπη σημαίνει διαφοροποίηση προς νέους προμηθευτές, όπως από χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής προς μια ολόκληρη ποικιλία διαφορετικών πηγών. Αν έχεις περισσότερους προμηθευτές υπάρχει μικρότερη ανησυχία για το αν θα εξαρτηθείς από έναν. Οσον αφορά την καθαρή ενέργεια, υπάρχουν προβλήματα, όπως ζητήματα εφοδιαστικής αλυσίδας και στρατηγικής αυτονομίας. Νομίζω ότι οι ΗΠΑ και η δυτική Ευρώπη θα πρέπει να αρχίσουν να επικεντρώνονται στο πώς θα δημιουργήσουμε «φιλικές» αλυσίδες εφοδιασμού για τα ορυκτά που θα χρειαστούμε, με τα οποία θα τροφοδοτήσουμε ένα μέλλον καθαρής ενέργειας.