Η Τουρκία μετά…

Οι εικόνες που μας συγκλονίζουν είναι εικόνες μιας Τουρκίας βαθύτατα και βαρύτατα τραυματισμένης. Θα υπάρχει στο εξής πριν και μετά το σεισμό. Από την απάντηση του τουρκικού κράτους θα κριθεί το αποτέλεσμα των εκλογών. Με ρεαλιστικούς όρους η απάντηση αυτή πολύ δύσκολα μπορεί σε μικρό χρονικό διάστημα να εξαλείψει τα καταστροφικά αποτελέσματα του σεισμού. Θα ίσχυε το ίδιο και για χώρες με αποτελεσματικότερο κρατικό μηχανισμό. Επιπλέον, οι περιοχές που επλήγησαν είναι μάλλον εγκαταλελειμένες από το κέντρο και η Τουρκία, ας μην το ξεχνάμε, διέρχεται βαθειά οικονομική κρίση.

Θα γίνουν λοιπόν στην προγραμματισμένη ημερομηνία οι εκλογές; Το ενδεχόμενο αναβολής τους άρχισε ήδη να συζητείται. Η οδός διαφυγής που αναζητούσε το καθεστώς με μια εξωτερική κρίση θα προσφερθεί τώρα από την ανθρωπιστική τραγωδία;

Είναι πολύ δύσκολη η απάντηση στο ερώτημα αυτό καθώς στην Τουρκία η λήψη αποφάσεων είναι μονοπρόσωπη. Και ο Ερντογάν τουλάχιστον τα δύο πρώτα εικοσιτετράωρα μετά το σεισμό δεν είχε αποτολμήσει να επισκεφθεί τον τόπο της καταστροφής. Ούτε ωστόσο οι ηγέτες της αντιπολίτευσης.

Οι παρατηρητές της τουρκικής πολιτικής συμφωνούν ότι το κυρίαρχο συναίσθημα της κοινής γνώμης είναι η οργή. Εκφράζεται σε όποια μέσα αυτό είναι εφικτό αλλά όχι στα έντυπα και οπτικοακουστικά μέσα που είναι κατά 90% ελεγχόμενα. Και επίσης συμφωνούν ότι αυτή η οργή θα εκφραζόταν στις εκλογές στο βαθμό που αυτές θα ήταν δίκαιες. Αν έτσι είχαν τα πράγματα μέχρι την περασμένη εβδομάδα, οι επιπτώσεις του σεισμού θα πρέπει να μεταφραστούν σε πολιτικό τσουνάμι.

Μια δεύτερη αλλαγή που επηρεάζει τις πολιτικές εξελίξεις είναι η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας απέναντι στην Τουρκία μετά την καταστροφή. Η ηγεσία της ήταν στο στόχαστρο των μεγαλύτερων διεθνών μέσων ενημέρωσης και τα δημοσιεύματα τους έκαναν λόγω για συγκαλυμμένη ή κανονική δικτατορία σε περίπτωση νίκης του Ερντογάν. Το κλίμα άλλαξε άρδην και ορθώς. Ένα μεγάλο τμήμα του τουρκικού πληθυσμού θα υφίσταται τις συνέπειες του σεισμού για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και πρέπει να βοηθηθεί. Οι ΗΠΑ, η ΕΕ αλλά και η Κίνα και η Ρωσία δείχνουν την αλληλεγγύη τους όπως πρέπει να κάνουμε όλοι. Αποδέκτης και διαχειριστής της βοήθειας είναι η κυβέρνηση. Ο Ερντογάν παίρνει μια ανάσα πολιτικά, θυματοποιείται. Το πως θα διαχειριστεί αυτή την αλλαγή κλίματος μένει να το δούμε. Η αντιπολίτευση δεν θα έχει πολλά περιθώρια κριτικής τουλάχιστον άμεσα. Αυτές είναι στιγμές εθνικού πένθους, οικουμενικότητας.

Και οι επιπτώσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ποιες θα είναι; Κατά τη γνώμη μας δεν είναι πιθανό να επαναληφθεί το προηγούμενο το 1999, της διπλωματίας των σεισμών. Η Τουρκία έχει αλλάξει και θα πρέπει να περιμένουμε το αποτέλεσμα των εκλογών όποτε και αν γίνουν για να μπορούμε ρεαλιστικά να μιλήσουμε για ανάληψη πρωτοβουλιών. Ύφεση ωστόσο μπορεί να υπάρξει. Και στο διάστημα αυτό η Ελλάδα πρέπει να πρωτοστατήσει στην έκφραση αλληλεγγύης και στη διαμόρφωση του πλαισίου βοήθειας της ΕΕ. Ο ρόλος της τελευταίας στη διαχείριση της κρίσης θα είναι αποφασιστικός καθώς είναι ο οργανισμός που συνδυάζει οικονομικά και πρακτικά εργαλεία που μπορούν να φέρουν αποτέλεσμα αν χρησιμοποιηθούν σωστά. Ας γίνει αυτό η βάση για μια καλύτερη συνεννόηση. Και ας δείξουν οι πολιτικές δυνάμεις ωριμότητα και συναίνεση.