O Ντούσαν Ρέλιτς, σύμβουλος Ευρωπαϊκών Υποθέσεων σε Βρυξέλλες και Βερολίνο και πρώην επικεφαλής του γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας (Institute for International Security Affairs – SWP), βρέθηκε στην Ελλάδα καλεσμένος του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ) για να μιλήσει σε εκδήλωση με θέμα: «Η Ευρωπαϊκή Ενωση και τα Δυτικά Βαλκάνια σε περιδίνηση: Τα νέα δεδομένα της δεύτερης διακυβέρνησης Τραμπ».
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κυριακάτικη Α» μίλησε για τους κινδύνους από τις παρεμβάσεις του Ελον Μασκ στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, πώς θα πρέπει να αντιδράσει η Ε.Ε. σε μια ενδεχόμενη επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ, για την άνοδο της Ακροδεξιάς (AfD) στη Γερμανία, τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον ρόλο τον Βαλκανίων στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
«H ευκαιρία της E.E. να γίνει πιο ισχυρός παίκτης»
O σύμβουλος Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στις Bρυξέλλες και στο Bερολίνο μιλά στην «Κυριακάτικη Απογευματινή», δηλώνοντας ότι, εάν οι ηγέτες της Γηραιάς Ηπείρου φοβηθούν τον Tραμπ, η ευρωπαϊκή ιδέα είναι σε μεγάλο κίνδυνο.
Πώς σχολιάζετε τις παρεμβάσεις του Ελον Μασκ στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή; Πιστεύετε ότι θα μπορούσε να είναι απειλή για τη δημοκρατία;
Βρισκόμαστε σε μια νέα πολιτική εποχή και δοκιμάζουμε κάτι που δεν έχει υπάρξει ποτέ στο παρελθόν, τουλάχιστον στην Ευρώπη. Στις ΗΠΑ πάντα υπήρχε η επιρροή των πολύ σημαντικών και πλούσιων ανθρώπων στην πολιτική, μέσω δωρεών, ή από τους ιδιοκτήτες μέσων μαζικής ενημέρωσης, με σκοπό να αποκομίζουν προσωπικά οφέλη. Αλλά ποτέ δεν είχαμε αυτή την άμεση επιρροή, η οποία οφείλεται εν μέρει στα νέα μέσα ενημέρωσης. Για παράδειγμα, κάνοντας μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορείς αμέσως να στείλεις ένα μήνυμα σε όλο τον κόσμο. Επιπλέον, η πλουτοκρατία στη σημερινή της μορφή είναι κάτι που ο κόσμος δεν έχει ξαναδεί. Νομίζω πως για την Ευρώπη -και τουλάχιστον για την Ε.Ε.- είναι μια ευκαιρία να γίνει ένας πιο ισχυρός παίκτης, αντιστεκόμενος σε τέτοιες επιρροές. Εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες φοβηθούν τον Ντόναλντ Τραμπ, τότε η ευρωπαϊκή ιδέα είναι σε μεγάλο κίνδυνο. Και οι δύο επιλογές είναι στο τραπέζι.
Πώς θα μπορούσε να αντιδράσει η Ευρώπη στις απειλές Τραμπ για την επιβολή δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα;
Πρώτ’ απ’ όλα με το να είναι ψύχραιμη και να μη βιαστεί να αντιδράσει, αλλά να περιμένει αυτό που πρόκειται να συμβεί, γιατί ο Τραμπ ήταν πάντα απρόβλεπτος, κάτι που το γνωρίζουμε και από την πρώτη του προεδρία. Το ίδιο ισχύει και σήμερα. Τη μια μέρα αποφασίζει κάτι και στη συνέχεια αλλάζει γνώμη. Ετσι θα έλεγα ότι η Ευρώπη θα πρέπει να παραμείνει ψύχραιμη, να στραφεί στους κανονισμούς που διαθέτει και να απαντήσει με βάση αυτούς. Δεν θα πρέπει να αναζητήσει μαγικούς τρόπους για να αντιμετωπίσει τον Τραμπ. Θα πρέπει να εφαρμόσει τους υπάρχοντες κανονισμούς και εάν ο Τραμπ επιβάλει δασμούς, αυτό είναι κάτι που οφείλει να το διαχειριστεί στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO) και στη συνέχεια να κάνει χρήση των κανονισμών που ισχύουν από τις συμφωνίες της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ.
Πόσο μακρινό βλέπετε το ενδεχόμενο να υπάρξει μια ειρηνευτική συμφωνία στον πόλεμο μεταξύ Ουκρανίας – Ρωσίας και ποιος ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης;
Αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο να απαντηθεί. Οι Ουκρανοί είναι θύματα και το ουκρανικό κράτος είναι υπό τον φόβο κατάρρευσης. Η αντίσταση των Ουκρανών μπορεί να διαρκέσει για όσο διάστημα η Δύση τους υποστηρίζει. Οσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος τόσο περισσότεροι Ουκρανοί και Ρώσοι σκοτώνονται. Αυτό που θα πρέπει να κάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι να συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία, ιδιαιτέρως σε ανθρωπιστικό επίπεδο. Θα πρέπει επίσης να αναλάβει διπλωματικές πρωτοβουλίες, αλλά οι ΗΠΑ είναι αυτές που θα έχουν τον τελικό λόγο στις εξελίξεις. Η Αμερική παίζει πάντα ένα σημαντικό ρόλο, καθώς είναι η «παγκόσμια κυβέρνηση», και έως ένα βαθμό δεν μπορούμε να είμαστε αυτόνομοι, αλλά παρ’ όλ’ αυτά η αμερικανική κυβέρνηση έχει την επιρροή να επιβάλει οποιαδήποτε πολιτική απόφαση σε όλο τον κόσμο.
Οντας Γερμανός, πόσο σας ανησυχεί η άνοδος της Ακροδεξιάς (AfD) στις δημοσκοπήσεις εν όψει των εκλογών στις 23 Φεβρουαρίου;
Δεν με ανησυχεί τόσο το AfD, αυτό που με ανησυχεί περισσότερο είναι ότι το 1/3 των Γερμανών υποστηρίζουν -σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις- ακροδεξιές απόψεις και αξίες. Η μεγαλύτερη ανησυχία μου είναι ότι τα κεντρώα κόμματα θα προσπαθήσουν να ξεπεράσουν την Ακροδεξιά από τα δεξιά. Που σημαίνει ότι θα υιοθετήσουν πιο σκληρές πολιτικές σε σχέση με το μεταναστευτικό, με το κλίμα, το φύλο και γενικά σε όλα όσα έχει πετύχει η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, ώστε να είναι περισσότερο ανεκτική απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν. Με τρομάζει η μετατόπιση του Κέντρου προς τα δεξιά. Με τρομάζει το γεγονός ότι η κ. Μελόνι θεωρείται μια κανονική Ευρωπαία πολιτικός. Ανησυχώ επίσης και για τους συντηρητικούς της Γερμανίας, όπως ο υποψήφιος καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος υιοθετεί όλο και περισσότερο τη ρητορική του Τραμπ, λέγοντας ότι θα επιβάλει αυστηρούς ελέγχους στα γερμανικά σύνορα, που είναι και ευρωπαϊκά σύνορα. Καταργώντας ένα βασικό προνόμιο των Ευρωπαίων: αυτό της ελεύθερης μετακίνησης εντός της Ε.Ε. Αυτό που με ανησυχεί είναι ότι τα επιτεύγματα του πολιτισμού μας των τελευταίων 30 – 40 χρόνων στην Ευρώπη κινδυνεύουν να ακυρωθούν.
Πώς βλέπετε τον ρόλο της Ελλάδας με βάση τις γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη;
Παραδοσιακά η Ελλάδα είναι ένας σημαντικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ εξαιτίας της γεωπολιτικής θέσης της στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς και της εγγύτητάς της στις κρίσιμες περιοχές της Μέσης Ανατολής. Αυτό που κάνει την Ελλάδα ακόμη πιο σημαντική είναι ότι διατηρεί καλές σχέσεις με τις μουσουλμανικές χώρες της περιοχής, αλλά και με το Ισραήλ. Ετσι έχει τη δυνατότητα να υποστηρίζει πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να φέρουν τις αντίπαλες πλευρές σε συμφωνία. Αυτό που είναι πρόβλημα για την Ελλάδα είναι οι σχέσεις της με τον μεγάλο της γείτονα στην Ανατολή, την Τουρκία. Η Ελλάδα, ως μια μικρή χώρα που έχει περάσει μια μεγάλη οικονομική κρίση, είναι σημαντικό να παραμείνει σταθερά στη Δύση και στο ΝΑΤΟ και μέσα εκεί μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.
